Zuid-Afrika, epiloog.

13 april 2023. 

Who reads does not steal,
and who steals does not read. 
 
Deze quote komt van Richard, van “The Village Kitchen” in Haenertsburg. Op deze laatste dag van onze reis slurpen we hier nog rustig Boere Chino (koffie met gecondenseerde en gesuikerde melk) Americano of Stroopie. De oude boeken van deze boekenwinkel/ restaurant/ snoepwinkel/ prullaria winkel staan tot buiten onder de veranda uitgestald, zomaar bereikbaar vanaf de straat. Maar ‘t is hier heel veilig: slechts ÉÉN huis, van een mevrouw uit Johannesburg, heeft hier een muur rond haar huis met scheermesjes-draad erop. Bij alle andere huizen wandel je zo langs voor- of achterdeur binnen. En nu we het toch over veiligheid hebben: nergens, op geen enkel moment hebben we ook maar een greintje onveiligheidsgevoel gehad. Onze glamping-tenten in Magoebaskloof konden we zelfs niet afsluiten!  
 
Overigens was het vannacht bitter koud – nou ja, 10° C – in onze tenten. Ben deze morgen vroeg verkleumd on-line gaan inchecken aan de nog gesloten Curio-shop van Magoebaskloof waar er wel redelijk WiFi is. Nevel stijgt op uit het forellen-meertje net voor de shop …

IMG_7916
Over de terugreis naar de luchthaven – hier en daar nog een typische foto “schieten” – en naar huis is voor de rest weinig te vertellen. 

IMG_7921

Toch nog enkele “epiloog-bedenkingen” bij Zuid-Afrika. 
  • Ondanks de “load shedding” – waarvan we in het tweede deel van onze reis geen last meer hadden – privé stroom generators! – is Zuid-Afrika er wel degelijk op vooruit gegaan. 
  • In de townships zijn de meeste rondavels of blikken huisjes vervangen door kleine betonnen constructies. 
  • Het land is er properder, netter op geworden. Hoewel hier en daar nog grote vuilnisbelten te vinden zijn. 
  • Maart / april is toeristisch laagseizoen: amper andere toeristen ontmoet.  
  • Vlamingen hebben een streepje voor bij Afrikaners: wij begrijpen mekaar, op taalgebied ten minste. Wat denk je van woorden als slaggate (putten in het wegdek), hoërskool en laerskool (hogeschool en lagere school), druk op knoppie en stoot die deur oop (bellen en deur openen), vra vir diens (service vragen), lui klokkie asseblief (bellen a.u.b.) en so aan …
  • Een goede navigatie-app zoals Waze of Google Maps en een lokale Sim-kaart of eSim zijn onontbeerlijk, net zoals een degelijk “bakkie” (SUV). 
Ik zeg u geen vaarwel Zuid-Afrika,
wij zien elkander weer. 
 

 
 
 
 
 

Haenertsburg.

12 april 2023.

 
Dicht bij Africamps Magoebaskloof ligt Haenertsburg, een klein maar lieftallig dorpje. Het is vooral bekend omdat het in het midden van de “Woodbush Granite Grassland” ligt. Een unieke grasland-biotoop die – eens vernietigd – duizenden jaren vraagt om opnieuw te herstellen. Door de lokale milieu-groep is een wandelpad uitgestippeld doorheen dat grasland, het Louis Changuion pad. Dat “doen” we deze ochtend! 
 
De zon schijnt, ‘t is warm en ons humeur is even zonnig. De wandeling is heel goed en duidelijk aangeduid vanaf het centrum van Haenertsburg, vanaf een speeltuin die is ingenomen door Vervet Monkeys. Ze vluchten weg over bomen en daken van huizen als we er aankomen. Het pad stijgt snel en lang en voert ons doorheen metershoog gras. Af en toe krijgen we panorama’s voorgeschoteld. Tientallen speciale bloemen, vogeltjes … David en Lou spelen spelletjes onder de weg. Maakt het voor Lou gemakkelijker om de 7 km te verteren met haar korte beentjes. Afdalen naar een bebost stuk met een beekje, dan weer het grasland in. We spotten twee grote vogels boven de bergen: kraanvogels of ibissen?
Uiteindelijk belanden we terug op het hoogste deel van Haenertsburg. Alleen nog afdalen naar waar de auto geparkeerd staat. Maar we passeren het Long Tom monument: de brokstukken van de Long Tom (zie blogpost van gisteren) zijn hier naar toe gebracht in een soort van vredesmonument. 

IMG_7823
 
IMG_7832 
IMG_7858 
IMG_7865 
IMG_2388 
IMG_7877 
IMG_7850IMG_7853IMG_7873
 
Onze meegebrachte lunch verorberen we in het park / arboretum van Haenertsburg, terwijl de Vervet aapjes van in de verte toekijken. Brood, kaas, gebakken hamburger, sardientjes, heerlijk!  Maar dan is het wel tijd voor een koffie of thee met kaastaart in “The Village Kitchen”: bookshop, snuisterijen-winkel, snoep-winkel, antiquariaat en restaurant in één. Ik bestel een stroopie (cappuccino met stroopwafel), Lou een melkskommel (milkshake). Nog even de oude gebouwtjes van Haenertsburg bewonderen en dan terug naar onze tenten. 
 
IMG_7836
 IMG_7837 
IMG_7838 
IMG_7886 
IMG_7889 
Opnieuw probeer ik de houtkachel van de hot tub te stoken. Lou gaat alvast in het bad spelen. Lukt me aardig. Dezelfde hulpvaardige persoon van gisteren komt weer even kijken: hmmm, beter dan gisteren gestookt maar nog niet helemaal goed. Opnieuw klaart hij de klus! Bedankt!
 
Een troep vervet monkeys komt rond onze tent “hangen”. De vuilbak buiten is hun doel. Één van hen slaagt er inderdaad in om het deksel te verwijderen. Ingrijpen en de bende weg jagen. 
 
IMG_7911
 
Glamping is leuk maar af en toe kom je voor praktische problemen te staan. We hebben twee tenten voor ons gezelschap van vijf en koken altijd in één tent: die van David, Evelien en Lou. Maar deze avond om 18u30 valt de gaskraan droog! Whatsapp bericht om hulp gestuurd … geen antwoord. Dan maar “alles” (reeds gevulde potten) verhuizen naar de tent van Betty en mij. Opgelost!
 
Vanavond is het erg donker en wolkenloos. Ideaal om naar de sterren te kijken en te beseffen hoe nietig we zijn in het heelal. 
 
P.S. Deze ochtend vroeg (6u20) gaan joggen tot aan een “Tree Felling” gebied: houtkap! Een open vrachtwagen vol geladen met mensen (30-, 40-tal?) voert de kappers en opruimers aan. Hier en daar stappen mensen langs de weg van rode aangestampte aarde, op weg naar … werk? Of om opgepikt te worden door “bakkies”?

Modjadji.

11 april 2023. 

 
Ik word gewekt door de roep van de ibissen, stipt om 6 uur. Joggen, zwaar: 6 km, 170 hoogtemeters. Een half uurtje later wordt Betty gewekt door vervet monkeys die luidruchtig op het bovenste tentzeil te keer gaan. Hier leven ook nog Samango aapjes, zeer schuw. “You are very lucky if you see them”, wordt ons gezegd. Zo “lucky” zijn we nog niet. 
 
Modjadji Nature Reserve. 
 
We besluiten naar het “Modjadji Nature Reserve” te trekken, volgens reisgidsen en internet uniek omwille van zijn “cycads”, broodbomen. De rit er naar toe is alvast de moeite. Al snel ruimen de avocado-plantages en eucalyptus-aanplantingen het veld voor wildere natuur en veel, verspreide, bebouwing. Kleine, vierkante betonnen gebouwtjes weliswaar met hier en daar nog rondavels of hokjes in golfplaten. Veel mensen op straat. De vrouwen zijn kleurrijk gekleed. 

IMG_7735
 
IMG_7737

We moeten zoeken naar “Modjadji Nature Reserve”. Vragen de weg … rechtdoor wordt ons elke keer gezegd maar ik heb de indruk dat ze het niet echt weten. We belanden op de “Africa Ivory Route”, pittoresk maar niet wat we zoeken. Een eind terug rijden dan maar en dan vinden we het … de gesloten poort gaat open. Iemand komt met de onvermijdelijke administratieve documenten om in te vullen en legt uit dat het NIET toegestaan is om te wandelen want gevaarlijk. Hoezo? Het gras is te hoog! Maar we mogen wel gratis binnen tot aan de picknick-site. Daar wordt alles snel duidelijk: al vijf jaar lang wordt het park niet meer onderhouden en is in verval! Voordeel: compleet verlaten. En een eindje wandelen tussen het metershoge gras doen we toch. Inderdaad veel en indrukwekkende broodbomen, sommige metershoog en met grote, zware vruchten. Broodbomen bestaan al miljoenen jaren. Leuk om er hier zo veel te zien in een omgeving waar de natuur duidelijk heeft overgenomen. Sinds pré-Corona wordt dit park niet meer onderhouden ondanks wat reisgidsen en internet ons blijven vertellen
 
IMG_7739 

IMG_7751 
IMG_7759 
IMG_7755

We lunchen (zelf gemaakte tonijnsalade met “peaches in syrup”) op de verlaten en vervallen picknick-plek, onder een overgebleven strooien afdak. Onwerkelijk stil … vlinders … panorama’s over de omliggende bergen en plateau’s. 
 
Tzaneen. 
 
De weg terug naar Tzaneen is pittoresk: enerzijds biedt deze weg prachtige vergezichten tot aan de Magoebaskloof. Anderzijds passeren we door kleine, traditionele dorpjes waar vermoedelijk niet zo vaak een toerist komt. Kraampjes langs de weg bieden zakken avocado’s aan. Stoppen voor een drankje doen we in het “Meet and Greet” café in Tzaneen. Water druppelt er van het terras-dak. Als afkoeling, of bevloeiing van de tuin? 
 
Long Tom. 
 
Even voor ons verblijf – Africamps Magoebaskloof – wijst een bordje naar het “Long Tom” memorial. Dat blijkt een uitkijkpunt met een historie te zijn. In 1901, tijdens de laatste Anglo-Boerenoorlog is hier door de Boeren-Voortrekkers hun ”Long Tom” opgeblazen om te verhinderen dat dergelijk groot kanon in handen van de Engelsen zou vallen. Een krater(tje) en gedenkplaat wijst de plek aan waar die ontploffing gebeurde. Maar je kan hier ook aan stenen tafeltjes van een leuke picknick met prachtig panorama over de beboste bergen genieten. 
 
IMG_7789 
IMG_7787

Hot tub. 
 
Onze glamping-tenten hebben een hout gestookte “hot tub”. Dat moeten we toch even proberen. ‘t Is wel een klus om het vuur aan de praat te krijgen. Iemand van Africamps moet mijn”gesukkel” met hout, “zipkes” en vuur hebben opgemerkt want hij komt spontaan zijn hulp aanbieden. Of liever: de boel overnemen. Blijkt dat ik te weinig hout gebruik. De kerel biedt aan om zelf een extra-zak hout te gaan halen – 40 ZAR. Akkoord! Even later is hij terug en heel blij met een 10 ZAR fooi. Maar het vuur krijgt hij inderdaad volop aan de gang. Een uurtje later stapt Lou als eerste – natuurlijk! – de hot tub in, gevolgd door … Betty 😳 en Evelien. David en ik bekijken het zaakje rustig vanop de zijlijn met een Windhoek Lager in de hand. Hoewel … na het avondeten stapt David zelf nog een keer alleen in de tub … en komt er verhit uit. 
 
Nog even genieten van de opnieuw indrukwekkende sterrenhemel – de Melkweg is duidelijk te zien, en Orion en Sirius en … 
 

Van savanne naar regenwoud.

9 april 2023. 
 
“Verhuisdag”: we verlaten de savanne, trekken naar het noordoosten, voor ons laatste verblijf in Zuid-Afrika: glamping in Africamps, Magoebaskloof. De rit van Kololo naar onze eindbestemming is relatief saai. Wat je saai noemt natuurlijk: na een 30 km lange, rode grindweg naar Bakkerspas gaan we de snelweg op tot Polokwane. Het landschap wordt nog groener, golvender, warmer (?), maar de “freeway” is eentonig recht. 
 
IMG_7650
 
We stoppen voor lunch en inkopen – opnieuw self-catering de volgende vier dagen 😛 – in de “Mall of the North” (MOTN), de grootste “shopping mall” ten noorden van Jo’burg. Weinig in deze super-deluxe mall doet vermoeden dat je hier in Afrika bent. Luxueuze vitrines; even weinig zwarte poppen als in Europa in de speelgoed-afdeling van de Checkers; cafés, fast-food en restaurants. Alleen is het publiek hier “zwarter” en kan je biltong kopen (wat we ook doen). 
 
IMG_7652 
IMG_7654

Even zoeken naar de liquor store … gesloten! Naar de wijn-afdeling in de Checkers: gesloten! Op deze “holy day” van Pasen wordt er in de Limpopo provincie in Zuid-Afrika geen alcohol verkocht. Ramp! Toch wat paaseitjes kopen om Lou te verrassen. 
 
16u00 is het als we het afgelegen Africamps Magoebaskloof bereiken. Zo goed als geen GSM-bereik; wifi alleen aan de receptie. Dat wordt “social media – detox”. We nemen onze intrek in twee glamping tenten: Betty en ik in de ene, de anderen in een tweede “tent” aan een vijver. Alle comfort is er in basis-vorm aanwezig. Na drie dagen “op restaurant” zijn we blij met onze self-catering. Gelukkig vertellen ze ons aan de receptie dat zij – ondanks Pasen – wel “open” zijn “for business” en ons dus gerust wat biertjes en Savanna Dry kunnen verkopen. 
 
Wat een geïsoleerde omgeving! Midden tussen dichte groene begroeiing die hier en daar al wat oranje-rood kleurt (herfst!), in een kom, donker, stil – behalve dan de kikker- en krekel-geluiden – prachtige sterrenhemel! Benieuwd wat morgen brengen zal. 
 
IMG_7656
 
10 april 2023. 
 
6:00 uur, 16° C. Overvliegende ibissen (6) schreeuwen luid, op weg van hun slaapplaats naar ontbijt. Veel nevel tussen de bomen. Vochtig. 
 
Debengeni. 
 
We trekken – na havermout-ontbijt met fruit – naar de Debengeni waterval. Vroeg, want ook in een glamping tent word je wakker met de zon: amper 9u30 als we reeds aan de “ingang” van het domein van de waterval staan. Drie mannen komen ons tegemoet. Ze zeggen “morre” (goede morgen) dus ik antwoord in het Nederlands, wat ze perfect begrijpen (alhoewel ik één van de mannen hoor zeggen: “He doesn’t speak English very well”!). Het kost hier 30 ZAR (+/- 1,5 €) per persoon, Lou gratis! Een koopje voor wat ons te wachten staat.  
 
De Debengeni waterval overbrugt 80 meter hoogteverschil in verschillende “verdiepingen”.  In tegenstelling tot wat internet en de meeste reisgidsen vermelden mag je er NIET meer zwemmen. Evident als je de gladde rotsen ziet. Een paar jaar geleden zijn hier trouwens dodelijke zwem- en duk-ongevallen gebeurd. We wandelen van het midden van de waterval via de “circle walk” naar beneden door dicht sub-tropisch bos. ‘t Is op dit uur nog niet te warm maar je voelt en ruikt de vochtigheid. Van beneden klimmen we langs de andere oever – er zijn verschillende “brugjes”, samengeklonken boomstammen dikwijls – opnieuw naar helemaal bovenaan. Lou stapt en klautert, soms via ijzeren kabels, mee naar boven. De zon breekt door de wolken: onmiddellijk voelt de warmte broeierig, plakkerig aan. Dan terug naar beneden, in totaal een wandeling van ruim 2 uur. Tijd voor meegebrachte lunch aan één van de picknick tafels. 

IMG_7672 
IMG_7678
 
IMG_2309 IMG_7716

IMG_7675 
IMG_7702

We rijden nog even naar het dichtst bij gelegen stadje: Tzaneen.  Ziet er tropisch, netjes en goed verzorgd uit met heel wat sjieke wijken. Maar er is geen echt centrum of bezienswaardigheid of het zou de Tzaneen Dam moeten zijn. We keren terug naar Africamps Magoebaskloof. 
 
Magoebaskloof. 
 
Overigens is de Magoebaskloof niet zoals wij ons dat voorstellen: een smal, diep ravijn ergens tussen de rotsen. Nee, het betreft hier een weliswaar diepe, maar zeer brede vallei, de uitlopen van de grote Afrikaanse slenk. De pas van de Magoebaskloof is één van de steilste van Zuid-Afrika: ongeveer 500 meter op 5 km. Door het sub-tropische klimaat is dit een diepgroen landschap van aangeplante eucalyptussen, dennenboom plantages en inheemse bossen. 
 
Betty en ik “proeven” daar eventjes van door een wandeling in het domein van Africamps Magoebaskloof. David en Evelien gaan achteraf “trail” lopen.  
 
IMG_7725
Braai. 
 
Wie nooit een braai (barbecue) deed in Zuid-Afrika, is niet ”echt” in Zuid-Afrika geweest. Gewapend met een pakket “zipkes”, aanmaak hout en serieuze houtblokken begin ik er aan.  En het werkt: na een goed uur hebben we gloeiende houtskool. Waarop David als een echte Afrikaner een grote lap biefstuk grilt. Perfect gebakken, wel met een licht rokerige smaak. Gebakken patatjes en prinsesseboontjes er bij. Dat alles overgoten met een lokale (en goedkope!) Merlot. Soms zijn dingen simpel … 
 
De regen tokkelt vanavond op het golfplaten dak boven onze tent, die overigens op palen staat. Niet erg: je kan niet in een sub-tropisch regenwoud zijn zonder regen. 🤣

Thembe, Nala en de “kids”.

8 april 2023. 

 
Een rustig(ere?) dag vandaag. Geen vroege game drives, wel een vroege jogging in de savanne. Impala, giraffe en “waterbuck” opschrikken. Wat verloren lopen. Toch bij de receptie van de lodge aanbelanden. 
 
Wandelen deze morgen, als het hopelijk nog niet te heet is: de 5 km “blauwe” wandeling doorheen de lokale Serengeti. Het is natuurlijk speciaal zo wandelen in bush en savanne, met af en toe wild – geen “big five” – in de buurt. Opnieuw giraffe, wildebeest, blesbok … maar we hebben ook oog voor de kleine dingen: vlinders, bloemen … Al bij al, toch een wandeling van 5 km bij 27° C op soms rotsachtig en niet-vlak terrein. Met kleine Lou doen we er rustig 2 uur over. Ze ziet zo rood als een tomaat. 
 
 
 
 
 

Na de lunch, nog “snel” even naar het zwembad – Lou duikt speeltjes op, samen met peter David – want om 16:00 uur staat alweer een nieuwe “game drive” met Eric gepland. Drie hoogtepunten in deze spectaculaire rit (giraffen, eland, warthogs en vier ”blue crane” op grote afstand, buiten beschouwing gelaten). 
 

1) “The rare red rhino”. 
 
Terwijl we langs de ene kant van de weg speuren, merken we plots een grote rode rhino op, zo goed als naast onze safari-kar. Bovendien met een één maand oud kalfje. Dit is een witte neushoorn die zich in de rode modder heeft gewenteld. Overigens heeft de naam “white rhino” niets met wit te maken. Het is de slechte Engelse vertaling van “wijde renoster”, de neushoorn met de wijde lippen. Een zogenaamd zwarte neushoorn heeft een gepunte lip om bladeren van struiken af te rukken.  Een witte neushoorn is een gras grazer.  En dat doet ons exemplaar hier, zonder acht te slaan op ons, amper 5 meter van haar verwijderd. ‘t Kleintje, “Bootie” genoemd door de vriendin van Eric, trekt zich al evenmin iets aan van ons. Hij vindt het leuk met een rots te spelen of zijn mama te pesten. 

 

2) Thembe, Nala en “the kids”. 
 
We spotten een majestueuze mannetjesleeuw: Thembe! Die ligt lui te soezen langs de kant van de weg. Toeristen kunnen hem weinig schelen. Vanuit het leeuwengras langs de overkant van de weg komt zijn leeuwin Nala aangewandeld met haar twee “tiener-welpen” en drie “peuters-welpen”. Die laatste springen enthousiast op Thembe die er zich met een snauw vanaf maakt … there is no sentiment in nature! Nala die voor eten op de plank moet zorgen, trekt met haar vijf kinderen de vallei in. De schemering valt. Thembe staat op, rekt zich uit, geeuwt, wandelt recht op onze safari-kar af, passeert ze rakelings en stapt dan de weg op. Plots brult hij … gaat door merg en been … Lou die zich tot dan toe kranig gedraagt, verstijft, duikt onder een deken, weent …. Vanuit de vallei klinkt het antwoord van Nala. Thembe wandelt het struikgewas in en verdwijnt.  

 
 

3) Cheetah. 
 
In de duisternis rijden we terug naar de lodge. Nachtzwaluwen en “wattled lapwings” (lelkievit) omcirkelen ons voertuig: licht van de koplampen = insecten = eten voor die vogels). In het licht van Eric’s spotlight wandelt plots een cheetah langs de kant van de weg. ‘t Is al lang bedtijd voor deze kerel: cheetahs jagen overdag en slapen ‘s nachts. David kiekt een meesterlijke foto. 
 
 


Onze oogjes, en zeker die van Lou, vallen bijna dicht tijdens het avondmaal. Wat een sensatie-rijke “rustige” dag. 

P.S. Voor het eerst zien we in Zuid-Afrika, hier in Kololo Europese toeristen: een Belgische familie dan nog en een Nederlands koppel. 
 
P.S. Het overtreft fictie maar opnieuw zit er een beest in onze kamer. Deze morgen verschuif ik mijn valies. Daaronder zit een 25 com lange, opgerolde “centipede”, duizendpoot. Maar deze centipede is giftig en kan pijnlijke beten veroorzaken. Mits wat moeite krijgen we (David en ik) het beest naar buiten, terras af, het gras in.