Soava dia.

15/11/2018


Soava dia … Goede reis … Aan alle mooie liedjes komt een eind, ook – bijna – aan ons Madagaskar-avontuur. 


Gisteravond bestelden we een taxi om ons vandaag naar de luchthaven van Tuléar te brengen. Amanda van de receptie van de lodge zegt daarop doodleuk: “Il n’y a pas de taxis ici, monsieur. Les taxis ne viennent pas jusque chez nous.” Lichte paniek dreigt. En nu? Ja maar, Amanda kan wel een auto bestellen … een auto met chauffeur! Dan beseffen we: zeg nooit “taxi” in Madagascar als je niet taxi-brousse bedoelt, de overvolle, oude mini-busjes die dienst doen als openbaar vervoer. 


Deze morgen nog even volop genieten van ontbijt met veel fruit en … zee, zon, zwembad, exotische tuin van “Les Dunes”, vlinders, vogels. ‘s Middags uitchecken. De manager van de lodge vertelt dat de meeste toeristen hier – in tegenstelling tot wij – twee of zelfs maar één nacht blijven. Plus, dat velen dan nog ziek zijn op de koop toe. Uitgeput van de hitte, het vele reizen, het van hotel naar hotel hoppen, het nooit tot rust komen … diarree, buikpijn, hoofdpijn … “Je devrais appeler mon lodge L’hôpital d’Ifaty!” zegt hij lachend. 


Madagaskar bijen-eters


Madagascar bee-eaters

Sakalava wever

Sakalava weaver - Madagascar

Madagaskar rode fodie

Madagascar red fodie


Teurmaina

Common myna Madagascar

Madgaskar reuze zwaluwstaart

Madagascar giant swallow tail


We vliegen deze donderdagnamiddag, terug naar Tana hoewel onze vlucht naar Parijs pas zaterdagnacht (01u55) vertrekt. Maar Air Madagascar heeft geen goede reputatie als het op stiptheid aankomt. Blijkbaar worden geregeld vluchten geannuleerd en dan moet je hopen op wel een vlucht de volgende dag. Van dat onbetrouwbaar zijn, merken we echter niets: de tweemotorige turbo-prop van Air Mada is iets te laat, maar landt op tijd in Tana. 


In het schemerduister brengt een “auto met chauffeur” ons opnieuw naar Hotel au Bois Vert. Doorheen wat we op 27 oktober nog een “sloppenwijk” noemden. Het is een “normale” straat in een grote stad in Madagaskar: veel mensen, overal wordt iets verkocht in houten hokjes langs de kant, kinderen alom … maakt toch weer indruk. 


16/11/2018


Het weer in Tana deze morgen, 7 uur: bewolkt, 18 graden. Een schok: we zijn geleidelijk aan gewoon geraakt aan 25 graden bij het opstaan en 34 graden overdag. 

Helaas de “turista” heeft me op deze laatste dag te grazen! Dan maar dezelfde wandeling als bij onze eerste dag – een zondag – overdoen, iets uitgebreider nu en vooral met meer zelfvertrouwen. Het is minder druk op straat op deze weekdag. En de rest van de dag? Rusten, slapen.


We krijgen bericht van Air France: vlucht is met 2u30 vertraagd tot 4u25! Dat wordt slapen tot middernacht in Hotel Au Bois Vert. Op de luchthaven van Tana loopt alles redelijk vlot, enkele eigenaardigheden niet te na gesproken:

  • voor het inchecken wordt je bagage gescand, waarop iemand met een geel jasje je valiezen van de band sleurt en er mee naar de incheckbalie holt;
  • daar zet hij in onze plaats de koffers op de band om ze te wegen en te laten etiketteren;
  • dan wil hij onze passen om … een emigratie-formulier in te vullen! – vorige ervaring (Zimbabwe) heeft ons geleerd NOOIT pas afgeven; dat doen we dus ook niet: we vullen het formulier zelf in – de kerel wil wel een fooi net zoals tientallen van zijn “collega’s” die andere reizigers “helpen”;
  • eens voorbij security en pascontrole gepasseerd kan je niet meer in Ariary betalen;
  • en op de tarmac, in de donkere nacht, net voor we de trap naar het vliegtuig opstappen, wordt alle handbagage manueel gecontroleerd: alle rugzakken open!

In Parijs missen we onze trein door de Air France vertraging. Soava dia, tja.


Ten slotte … evaluatie; De hamvraag: is Madagaskar aan te raden als vakantiebestemming?


Madagaskar is lieflijk, mooi, idyllisch. 

Maar ook chaotisch, lelijk, confronterend. 

Madagaskar is spectaculaire natuur en wonderlijke dieren. 

Maar ook vreselijke armoede en vechten om te overleven. 

Malagassiërs zijn vriendelijk.

Maar … mora, mora!


Kortom voor wie wat avontuurlijk is aangelegd, niet bang is van shockerende armoede en in goede conditie verkeert is Madagaskar een aanrader. 


Alvast soava dia gewenst!

2 ZK.

14/11/2018


De zebu-kar staat klaar aan de ingang van Les Dunes d’Ifaty. We zijn zelf 10 minuten later dan de  afgesproken 8 uur. Mora mora, volledig aangepast aan Madagaskar!


2 ZK.


Met het zebu dubbel-span, dat is dus 2 zebu kracht voertuig ofte 2 ZK, rijden we door de duinen naar Mangily, een druk dorpje langs de geasfalteerde RN 9. Hier zijn enkele “discothèques” – houten barakken – maar er bleirt nu al luide muziek. Vannacht overigens ook gehoord toen we om 2 uur even wakker waren. Het gaat er hier vrolijk aan toe! 

Bonk! Onze rechter zebu botst op een gelukkige ook stevige vrouw. Geen erg. Na een eerste schok stapt het aangereden slachtoffer lachend verder. Wij rijden een zijstraat in, een zandweg zoals alle zijstraten hier, op weg naar het “Reniala spiny forest”. Vrij vertaald is dat het Reniala stekelige woud.  


Zebu-cart Madagascar


Reniala. 


Reniala is een 60 ha groot natuurdomein, in het bezit van een Franse bioloog die zijn schoonmama de zaak laat beheren. Er staan meer dan 1.000 baobabs in een woud dat verder bestaat uit stekelige planten zoals de octopus-boom of aloë-achtigen. Gids Bebe legt ons dat en nog veel meer haarfijn uit. Hij toont ons de “vazaha-boom” of blanken-boom: de schors lijkt op het afgepelde vel van een blanke (vazaha) die te lang in de zon heeft gelegen. De grootste baobab meet 12 meter stamomtrek en zou 12 eeuwen oud zijn. Er zijn nep-baobabs, een soort flamboyant-bomen; baobabs die ooit volledig zijn afgezaagd en opnieuw in een grillige vorm zijn gaan schieten; tweeling-baobabs; en zo veel meer … Een aanrader!


Baobab Reniala Madagascar
Baobab Renial Madagascar
Baobab Reniala Madagascar


Brigitte Bardot. 


Nooit gedacht dat we in dit droge klimaat – het regent maar drie maanden per jaar – nog maki’s zouden zien. De ringstaarten zijn hier opnieuw! Ringstaart maki’s zijn als enige van de maki’s redelijk gemakkelijk in gevangenschap te houden. Hier en daar heeft iemand in Madagaskar een ringstaart als huisdier. En wanneer die te groot wordt …

De stichting Brigitte Bardot financiert hier mede een opvangcentrum voor maki’s. Daar leren de dieren om opnieuw in groep te leven en weer wild, weer dier te worden. Later worden ze dan weer in een groep vrij gelaten in het “spiny forest”. 

Heel toevallig ontmoeten we zo een troep. En de ringstaarten doen waar ze goed in zijn: fotogeniek poseren voor de camera. 

Nog wat kleinere dieren tonen zich ook: een gekko in een holte van een baobab, een spina-tailed iguana, dat is een hagedis met een krokodillenstaart; een drongo, zwarte vogel met kuif (het is fady een drongo te doden). 


Nu nog even het gastenboek tekenen en “overvallen” worden door verkopers die houten zebu’s en potjes met tientallen tegelijk onder onze neus duwen. Zelfs onze paniekerige verkoper van gisteren is er bij!


Terug nu met onze 2 ZP naar de lodge, zonder ongelukken deze keer. 


Ringtail Maki Reniala Madagascar
Sales women Reniala Madagascar

Nog zebu.


Voor de rest van de dag: zie gisteren. Dolce far niente, pluk de dag, enz.  

Alleen … onze avondlijke strandwandeling gaat nu in de richting Mangily. Duidelijk drukker dan gisteren toen we richting Ifaty stapten. Een aantal hotels van verschillende klasse liggen tussen verlaten ruïnes van lodges en leegstaande hotels die te koop staan. Toerisme in Madagaskar is duidelijk niet “booming”. 


Waterfront Mangily Madagascar

Zoals verwacht klampen verkopers ons aan. Een groepje van vier kinderen biedt de klassieke houten zebu-beeldjes aan. OK, maar we willen een zwarte zebu en een zwarte baobab, niet de houtkleurige die iedereen aanbiedt. “Noir?”, de jonge verkopers kijken ons hoopvol aan. “C’est vrai?” vragen ze. “Oui, en noir.” Daarop stuiven er twee van het groepje weg. Lopen! Als een pijl uit een boog. En ver, langs het strand … Zwetend en hijgend komen ze terug met … een zwarte zebu en baobab! Nu kunnen we niet anders dan kopen. 20.000 Ar voor beide beeldjes is hun vraagprijs, 5 €! Maar gisteren konden we drie zebu’s voor 10.000 Ar kopen! ”Oui mais” zeggen ze. De zwarte zijn duurder EN je kan ze alleen maar heel ver kopen EN ze hebben zich de benen van onder het lijf gelopen EN nu zijn ze moe … 


Lachend betalen we de 20.000 Ar … om later vast te stellen dat onze zebu een zwart en een wit oor heeft!

🤣

Ifaty.

13/11/2018


6u30. Alleen op het strand voor Les Dunes d’Ifaty. Of toch niet: iemand komt van ver aangelopen. Een verkoper van tochtjes op zee “en pirogue”. Maar dat hebben we al via het hotel gereserveerd. Of zoniet, misschien naar de baobabs in het “spiny forest”? Nee, doen we morgen. Ook via hotel. 


Pirogue. 


Een pirogue is een soort smalle prauw, typisch voor Madagaskar. Een soliede boomstam dient als tweede romp. Er is een tegengewicht langs de andere kant voor meer stabiliteit en … er is een zeil. Na het ontbijt ligt onze pirogue al te wachten op het strand. Twee passagiers – wij – en drie “bemanningsleden”, waaronder Bertrand, de “schipper-gids” zijn klaar voor een tocht over water naar het vissersdorpje Ifaty. Wat is zo een pirogue smal. Wat zijn de zitjes hard en smal. Maar geen nood: als de boot onder een stralende zon met bol, gescheurd zeil van aan elkaar genaaide, versleten rijstzakken over de zee glijdt, is enig ongemak snel vergeten. Een van de bemanningsleden balanceert voortdurend op het dwarshout.  Een tweede stuurt achteraan bij (vermoed ik want het is moeilijk achterom de kijken in de smalle boot) en peddelt af en toe als het zeil slap valt. Genieten van zon en zee, heet dat voor ons. 


Ifaty in Pirogue - Madagascar
Ifaty in Pirogue - Madagascar
Ifaty in Pirogue - Madagascar

Ifaty. 


We “landen” op het strand van vissersdorpje Ifaty, te midden van spelende kinderen. Wat een bedrijvigheid op en rond het strand. Iemand legt de laatste hand aan een nieuwe pirogue, ineen getimmerd zonder één spijker, alleen maar met houten pennen. Een ander smeert de onderkant van zijn boot in met pek – moet om de twee maanden gebeuren. Een derde schaaft een mast. Bertrand neemt ons mee op een wandeling door het dorp. De meeste huizen zijn van stokken en stro maar er zijn er ook van golfplaten – de betere – en zelfs van steen – de beste. Kinderen mogen geen beter huis bouwen dan hun vader. Die vader bepaalt ook waar er door de hele familie aan gewerkt wordt maar zelf steekt hij geen poot uit. Vandaar het belang van veel kinderen in deze gemeenschap. Opnieuw voelen we ons in een andere wereld aanbeland als we door de smalle straatjes en steegjes stappen. Alles is afgelijnd door afsluitingen van stokken. En waar de meeste mensen in Madagaskar blootsvoets kopen, ook in steden, draagt bijna iedereen hier teenslippers: het witte zand is bloedheet! 


Ifaty - Madagascar
Ifaty - Madagascar
Ifaty - Madagascar
Ifaty - Madagascar

Chez José. 


We belanden in een bar/danszaal die toepasselijk genoeg “Le centre – Chez José” heet. Dit is waarschijnlijk het sociale centrum van het dorp. Maar op dit ochtendlijk uur zijn er geen klanten. Maar wel José, de barman/uitbater. Wat drinken we hier? Op veilig spelen: twee cola’s … en voor Bertrand ook één. We slaan een praatje met Bertrand en José die zeer geïnteresseerd is in wat we van Madagaskar vinden – très beau pays – en van de mensen – très gentil – en van de vele kinderen? “L’enfance, c’est la richesse” zegt een oud Malagassisch spreekwoord volgens José maar Bertrand is daar sceptisch over. José neemt geen standpunt in – wijze barman! De drie cola’s kosten ons in totaal 4.500 Ar, één Euro!


Terug op het strand komen de meeste vissers net terug aan wal. Magere vangst: een twintigtal weliswaar kleurrijke maar kleine vissen (15 cm?). “Soms is de vangst goed, soms is hij slecht”, zegt Bertrand filosofisch. Maar het is duidelijk: het dorp overleeft amper nog van de visvangst. 

Betty wordt belaagd door kinderen die zelf gevonden schelpen willen verkopen. Ze kiest er twee mooie uit, voor 10.000 Ar, dat is 2,5 €. Zonder afdingen. Dat vinden we bijna onethisch voor zo’n klein bedrag in deze omgeving. 


Ifaty - Madagascar

We varen terug, meer dobberen eigenlijk. Tot we de wind in de zeilen krijgen: een half uurtje later springen we uit de pirogue op het strand van Les Dunes. We bestellen lunch: omelet. “Ce sera prêt dans une heure”, zegt de ober. Over een uur? Moeten ze eerst nog een kip zoeken om er een ei uit te persen of zo? Maar … mora mora … niet druk maken … dit is Madagaskar. 


Na een kort middagdutje koelen we af in het zwembad. Nog een wandeling langs het verlaten strand, dan opnieuw klaar zitten/liggen voor de dagelijkse zonsondergang. Een verkoper duikt weer op. Hij probeert een soort bewerkte, ronde houten doosjes te verlappen. Zonder succes. De lodge maakt ons, toeristen, er op attent dat iets hier kopen alleen maar het “lastig vallen”-gedrag in de hand werkt. Dus … niemand koopt … van de 5 aanwezige toeristen, wij inbegrepen. Plots duikt de verkoper paniekerig weg achter een muurtje. De manager van de lodge komt er aan! Ik kijk even achter het muurtje en vraag de kerel wat er scheelt. “Le patron” zegt hij ongerust en hij maakt met de hand een gebaar alsof zijn hoofd er wordt afgehakt en alsof er op hem wordt geschoten. In paniek loopt hij uiteindelijk weg. Om 10 minuten later terug te keren … als het gevaar geweken is. Twee collega’s van hem verkopen houten zebu-beeldjes. Nog een vierde, een man- en een vrouw-figuur … uit het verboden te kopen palissander-hout, beweert hij. Uiteindelijk druipen ze allen af, niet zonder lachend “See you tomorrow” te roepen. Optimistisch zijn ze wel, die prullaria verkopers van Madagaskar.



Au delà des rizières.

12/11/2018

 

De rijstvelden voorbij … Au delà des rizières, een boek van Naivo, de enige Malagassische schrijver met internationale bekendheid. Een tragisch liefdesverhaal – zijn er andere in de literatuur? – dat zich afspeelt in het 19de eeuwse Madagaskar. Ook wij zijn nu echt wel de rijstvelden voorbij. ‘t Is hier te lang te droog voor rijst. 

 

Maar wat een schok een tiental km voorbij het lieflijke Le Jardin du Roy: Ilakaka! “Boomtown” van saffier-delvers. Tientallen en tientallen mannen, vrouwen en kinderen pannen de rivier uit op zoek naar de blauwe edelsteen. Een massa gelukzoekers dwaalt door de hoofdstraat tussen verkopers van alles en nog wat. Kinderen in vuile, versleten kleren bieden steentjes aan buitenlandse opkopers aan … Indiërs, Singalezen, Pakistani … Justin laveert de auto al claxonnerend door de mensenmassa. Buiten de hoofdstraat zie je de tientallen en tientallen putten en hoopjes rode aarde van de delvers! Buitenwereldse taferelen. 

 

Ilakaka - Madagascar

Ilakaka - Madagaskar

Ilakaka - Madagaskar

Ilakaka - Madagaskar

Een eindje verder aan een smalle brug doen twee kinderen teken om te vertragen. Het lijkt alsof ze de put aan het opvullen zijn. En … ze vragen geld voor hun werk! Justin rijdt onverstoord door. Volgens hem maken ze een put in de weg om die dan schijnbaar op te vullen en zo iets te verdienen aan argeloze toeristen. 

 

We spotten onze eerste baobab, prachtig grote boom met effen stam en de klassieke kleine takken en blaadjes, alsof de boom onderste boven is geplant, met de wortels in de lucht. Foto nemen. 

Iemand komt aangerend, met een stok over de schouder. Op de stok … een grote kameleon. Vraagt ook weer geld – “un petit biljet” – EN water. Het 50 cl flesje water lijkt hij meer te appreciëren dan het geld. 

 

Baobab - Madagascar

Chameleon - Madagaskar

 

We rijden nu door een kale vlakte. Geen boom of struik meer te bespeuren, alleen verdroogd gras. 

Wel de typische erosie-ravijntjes die de rode aarde bloot leggen. Dit is het resultaat van ongecontroleerde houtkap: een semi-woestijn waar ook bijna geen mensen meer leven. En plots rijden we door het weelderig groene Zombitse nationaal park: een voorbeeld van hoe de hele streek hier vroeger was. En na het park … terug half-woestijn. 

 

Dit is de streek van de Sakalava, de bewoners van de westelijke kust. Hier zijn mensen nog veel armer dan meer naar het noorden. De “huizen” in de schaarse dorpen zijn niet meer dan kleine hutjes van stro en takken. Andoharotsy is zo een dorpje. Maar wat we hier zien tart elke verbeelding: tientallen roestige, dampende vaten langs de kant van de weg. Een grote illegale rum-stokerij! Illegaal maar duidelijk niet in het verborgene. Een soldaat met geweer over de schouder wandelt achteloos voorbij. 

 

Andoharotsy - Madagaskar

 

In de verte rijst de tafelberg van Tuléar op. We kruisen een “camion-brousse”. Die trekt langs 4×4 wegen naar Port Dauphin, helemaal aan de zuidpunt van Madagaskar. Volgens Justin vervoert die wel tot 100 mensen in één keer. Met bagage uiteraard. 

In Tuléar zelf is een bank, dus weer geld pinnen. Alleen … deze keer is de limiet slechts 200.000 Ar  (50 €) per keer en … komen er alleen maar 5.000 Ar biljetten uit het toestel. We halen in 4 keer 160 biljetten uit de muur. Als Justin traag achteruit rijdt, horen we plots een droge “tok”. Een kleine jongen duikt op van achter de auto, wrijvend aan zijn jukbeen. Aangereden? Het lijkt er wel op. Justin kijkt even bezorgd om en … rijdt dan zonder verpinken verder. 

 

Van Tuléar aan de kust is het nog een kleine 30 km tot Ifaty, een vissersdorpje en onze eindbestemming voor vandaag. Nog een politiecontrole passeren; voor het eerst moeten we onze paspoorten tonen. Dan mist Justin de afslag voor onze lodge, “Les Dunes d’Ifaty”. Hij rijdt zich hopeloos verloren in de smalle zandwegen die vanaf de Route Nationale 9 – de RN7 eindigt in Tuléar – naar de kust lopen. Vier keer vragen, terugrijden, dan vinden we de goede afslag voor … een paradijs aan de kust. 

 

Maar eerst nemen we afscheid van Justin. Hij zal alleen de 1.000 km terug rijden naar Tana. Wij vliegen, maar nu nog niet! Bedankt Justin van Just in Madagascar! Goede chauffeur, voorzichtig, betrouwbaar! Dikke fooi ruimschoots verdiend.

 

En dan “Les Dunes d’Ifaty”. Aan het strand gelegen, uitkijkend over de 400 km brede Straat van Mozambique die Madagaskar scheidt van Afrika. Lunchen met zicht op zee. Wat luieren aan het zwembad en zwemmen! ‘s Avonds liggend in een strandstoel kijken naar de ondergaande zon. Een vrouw met oranje beschilderd gelaat (tegen zonnebrand) verkoopt sjaals. Een paar kinderen proberen houten zebu-beeldjes of dito potjes te slijten aan de enkele ongeïnteresseerde toeristen van de lodge. Eindelijk een keer “slow travel” want zo “slow” zijn de laatste twee weken niet geweest. 

 

Sales woman - Madagascar

P.S. Betty is weer de oude, of – sorry – de jonge.

 

Les fenêtres de l’Isalo.

11/11/2018


Een combinatie van hitte, vermoeidheid en lichte “turista van Madagaskar” heeft B-ken geveld. Hoewel … “geveld?” … ‘t Is een harde tante: ze staat toch weer klaar voor een “kleine” wandeling van twee en een half uur in het Isalo-gebergte achter Le Jardin du Roy. Andermaal een prachtige natuurervaring. Helemaal alleen – met zijn tweetjes dan – staan we plots in een verlaten canyon. Een langdurig en doordringend soort gefluit weerkaatst tegen de grillige kalkrotsen. Een roofvogel? Misschien de Madagaskar kiekendief die we een tijdje later spotten op een rots. 


Madagascar Harrier Hawk.
Isalo

Isalo

Overigens is de wandeling even spectaculair als gisteren in het Isalo National Park. En … we zien twee verschillende “Fenêtres d’Isalo”: natuurlijke doorkijkgaten in de rotsen. 


We lunchen in de lodge. Voor B-ken wordt het dan eventjes “platte rust” (=slapen). Ik trek wat baantjes in het 25 meter zwembad. 


Om 4 uur pikt Justin ons op voor bezoek aan “La maison de l’Isalo”: een soort museumpje over Isalo, het ontstaan van de rotsformaties en de natuur. Gratis, hoewel de twee bewakers “pauvre” zijn en dus graag een fooi (2.000 Ar elk) aannemen. En het museum is enerzijds wel charmant, anderzijds zoals elk museum in een arm land: stoffig, niet onderhouden, vogelnest op één van de panelen, verlichting stuk … Wel driedimensionaal: een tekening van een sifaka met een witte staart opgeplakt!


La maison de l’Isalo

Dan moeten we volgens Justin absoluut LA fenêtre de l’Isalo zien. Iedereen komt dat toeristisch hoogtepunt bekijken, volgens hem. Dus rijden we een paar km verder, een 2 km lange stoffige weg in. Tot aan een grillige rots met een grote opening, een soort natuurlijk venster. Dat gat geeft op het juiste moment uit op de ondergaande zon. Aanvankelijk zijn er maar twee andere toeristen maar een half uur en twee autocars later staan er een vijftigtal mensen foto’s te nemen. De zon verkiest achter een grote wolk onder te gaan. Tot spijt van vele toeristen.


La fenêtre de l’Isalo

Morgen trekken we naar de westkust van Madagaskar.